Siedliska kleszczy. Czy na pewno wiesz, gdzie czai się zagrożenie?

Kleszcze to pospolite pajęczaki, które występują na terytorium całej Europy. Polska ma jedną z największych populacji kleszczy na kontynencie, dlatego to właśnie w naszym kraju szczególną uwagę zwraca się na problem chorób odkleszczowych – przede wszystkim boreliozy oraz kleszczowego zapalenia mózgu (szacuje się, że nawet co trzeci kleszcz bytujący nad Wisłą może być nosicielem patogenów wywołujących boreliozę). Ponieważ najskuteczniejszą formą ochrony przed tymi chorobami jest profilaktyka zakażeń, to warto znać naturalne siedliska kleszczy. Okazuje się, że wcale nie są one tak oczywiste, jak się wydaje. Więcej o tym przeczytasz w naszym artykule.

W których regionach Polski jest najwięcej kleszczy?

Kleszcze występują na terytorium całego kraju, za wyjątkiem wysokich partii górskich (powyżej 1500 metrów nad poziomem morza). Nieprzypadkowo to właśnie w Polsce bytuje tak wiele tych pajęczaków. Nasz kraj, w większości nizinny i gęsto zalesiony oraz z licznymi zbiornikami wodnymi, stwarza im idealne warunki do rozrodu.

Trudno jest zatem wskazać konkretne regiony Polski, w których istnieje szczególnie wysokie ryzyko „złapania” kleszcza. Faktem jest natomiast, że prowadzone przez Państwowy Zakład Higieny statystyki pozwalają wyodrębnić te części naszego kraju, gdzie występuje największa populacja kleszczy mogących być wektorami bakterii boreliozy. Mowa o:

• Polsce północno-wschodniej (Warmia i Mazury, białostocczyzna),
• Polsce południowo-zachodniej (region Dolnego Śląska, Karkonosze, część Śląska).

To jest ważne!

Przypadki zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu są w naszym kraju stosunkowo rzadkie, ponieważ mamy ich kilkaset rocznie. O wiele większe zagrożenie stanowi borelioza, na którą rokrocznie zapada nawet kilkanaście tysięcy osób.

Warto także dodać, że kleszcze są w Polsce aktywne praktycznie przez cały rok – tak, kleszcza można „złapać” nawet w okresie łagodnej zimy! Największe ryzyko istnieje natomiast między marcem a październikiem i początkiem listopada (dotyczy nimf, larwy są najbardziej aktywne od kwietnia do października).

Sprawdź naturalne siedliska kleszczy

O spotkanie z kleszczem najłatwiej jest tam, gdzie zielono i wilgotno, czyli przede wszystkim w lasach mieszanych. Te pajęczaki chętnie bytują w pobliżu różnego rodzaju akwenów, dlatego wybierając się na spacer wzdłuż rzeki, wokół jeziora czy stawu należy zachować szczególną ostrożność.

Typowymi siedliskami kleszczy są także:

• łąki,
• ścieżki leśne, szczególnie te porośnięte wysokimi trawami,
• zadrzewienia,
• naturalne miejsca bytowania gryzoni, a więc m.in. pola uprawne.

Ważnym czynnikiem pozwalającym ocenić ryzyko występowania kleszczy na danym obszarze jest wysokość roślinności. Larwy najczęściej bytują w niskich trawach, dorastających do 50 cm nad ziemią. Z kolei nimfy zdecydowanie chętniej gnieżdżą się w wysokich, ponad 100-centymetrowych trawach. Dorosłe osobniki wybierają natomiast drzewa oraz krzewy o wysokości do około 150 centymetrów.

Zapamiętaj!

Kleszcze nie latają i nie skaczą z drzew na ludzi (choć mogą spadać np. z liścia za kołnierz koszuli). Do wczepienia najczęściej dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu odsłoniętego ciała z rośliną, na której bytuje pasożyt.

Czy kleszcze są w mieście?

Niestety tak, a wręcz z badań Polskiego Zakładu Higieny wynika, że w naszych miastach bytuje coraz więcej kleszczy. Ma to związek z czymś pozytywnym, mianowicie ze stopniowym rekultywowaniem terenów zielonych. Trzeba natomiast mieć świadomość, że wybierając się na spacer np. do miejskiego parku, lasku czy nawet na plażę, do której dochodzi się leśną ścieżką, można narazić się na kontakt z pasożytem przenoszącym groźne patogeny chorobotwórcze.

Mało tego: kleszcze bytują również na przydomowych trawnikach. To ważna podpowiedź dla rodziców, którzy pozwalają dzieciom na beztroskie zabawy w ogrodzie (i słusznie), a jednocześnie chcą mieć pewność, że ich pociechy nie są narażone na „złapanie” kleszcza. W celu ograniczenia takiego ryzyka najlepiej będzie zastosować skuteczny preparat na kleszcze dla dzieci.

Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko kontaktu z kleszczem?

Jak widać siedliska kleszczy są niestety tymi miejscami, które bardzo chętnie odwiedzamy w celu rekreacji, odpoczynku po ciężkim dniu w pracy czy uprawiania sportu. Trudno więc byłoby omijać je szerokim łukiem. Nie ma również takiej potrzeby. Grunt, to zapewnić sobie i swoim bliskim ochronę przed kleszczami, wybierając produkty z linii Kick The Tick.

Podstawą jest sięgnięcie po spray na kleszcze, który należy aplikować przed każdą aktywnością w miejscach bytowania tych pajęczaków, np. przed spacerem po lesie czy graniem w piłkę na przydomowym trawniku.

Równie ważne jest także to, że nigdy nie można mieć 100-procentowej pewności, że nie przynieśliśmy ze spaceru pasożyta. Dlatego odwiedzając siedliska kleszczy po powrocie do domu zawsze warto poświęcić kilka chwil na obejrzenie ciała (szczególnie dziecka) i sprawdzenie, czy nie wczepił się w nie pajęczak. Jeśli tak, to trzeba go jak najszybciej usunąć, najlepiej przy użyciu specjalnego przyrządu Kick The Tick, dostępnego także w zestawie Kick The Tick expert ze środkiem zamrażającym. To dużo lepszy wybór niż np. kosmetyczna pęseta na kleszcze.